پیری یک فرآیند اجتناب‌ناپذیر است که برای سلامتی بدن، چند عضو دیگر را نیز درگیر می کند. در نتیجه، تحقیقات در مورد تأثیرات پیری به طور عجیبی اهمیت یافته است و دانشمندان راه‌هایی را برای کند کردن روند پیری و کاهش اثرات مضر آن بر بدن انسان بررسی می‌کنند. در همین حال نیز دانشمندان دارویی به نام IU۱ را مورد بررسی قرار داده‌اند. این دارو برای پتانسیلی که در کاهش مشکلات مرتبط با سن در سیستم‌های کنترل کیفیت پروتئین دارد، استفاده می‌شود.

مکانیسم هموستاز چیست؟

اگرچه پیری منجر به کاهش عملکرد تدریجی تمام سیستم‌های بدن می‌شود، اما یکی از عوامل اصلی مؤثر در آن، اختلال در هموستاز پروتئین، یا همان «پروتئوستاز» است.

زمانی که یک رگ خونی دچار آسیب می‌شود، اجزای داخلی دیواره آن رگ در معرض آن آسیب قرار گرفته و با نشت خون به بیرون از رگ‌ها، مکانیسم هموستاز فعال می‌شود. این مکانیسم ممکن است در عرض چند ثانیه (حدود ۱۵ ثانیه) تکمیل شود یا بر اساس وضعیت فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی فرد و محل و میزان پارگی رگ خونی ممکن است چندین ساعت طول بکشد.

کنترل کیفیت پروتئین

سلول‌های ما چندین مکانیسم دارند که به تشخیص پروتئین‌های آسیب‌دیده یا اشتباه تاخورده و تجزیه آن‌ها کمک می‌کنند. این سیستم‌های «کنترل کیفیت پروتئین» از تجمع پروتئین‌های معیوب جلوگیری می‌کنند مانع ایجاد استرس سلولی و مشکلات طولانی‌مدت نیز می‌شود. با افزایش سن، عملکرد این سیستم‌ها کاهش می‌یابد که زمینه را برای بسیاری از بیماری‌های تحلیل‌برنده مرتبط با سن و بیماری‌های مزمن فراهم می‌کند. بنابراین، جلوگیری از اختلال در مکانیسم‌های پروتئوستاز می‌تواند کلید افزایش طول عمر و بهبود کیفیت زندگی در افراد مسن باشد.

سیستم‌های پروتئوستاز

پروتئازوم‌ها کمپلکس‌های پروتئینی هستند که پروتئین‌های معیوب را به پپتیدهای کوچکتر تجزیه می‌کنند. از سوی دیگر، اتوفاژی فرآیندی است که سلول‌ها از طریق تشکیل وزیکول‌های تخصصی و ساختارهای بزرگ‌تر از جمله تجمع پروتئین‌ها بازیافت می‌کنند. هر دو سیستم با هم کار می‌کنند تا پروتئوستاز را حفظ کنند، اما مکانیسم فعال‌سازی هم‌افزایی آن‌ها برای کاهش اثرات پیری به خوبی درک نشده است. در این راستا، یک تیم تحقیقاتی از کره برای بررسی رابطه بین دو سیستم کنترل کیفیت پروتئین ضروری، یعنی پروتئازوم‌ها و اتوفاژی اقدام کردند. محققان به رهبری پروفسور سئوگانگ هیون از دانشگاه چانگ‌آنگ کره، دارویی را شناسایی کردند که می‌تواند عملکرد این سیستم‌ها را حفظ کند و اثرات ضد پیری جالبی را نشان دهد.  یک ترکیب جالب توجه پروفسور هیون را به خود جلب کرد. او توضیح می‌دهد: «چند سال پیش، از یک کنفرانس علمی آموختم که دارویی به نام IU۱ می‌تواند فعالیت پروتئازومی را افزایش دهد، که گروه ما را تشویق کرد تا اثرات ضد پیری آن را آزمایش کنیم.»

اثبات پیری روی مگس!

محققان از یک مدل حیوانی مگس‌های میوه از جنسDrosophila برای مطالعه روند پیری استفاده کردند. از آنجایی که مگس‌های میوه عمر کوتاهی دارند و تحلیل عضلانی مرتبط با سن آن‌ها بسیار شبیه به انسان است، Drosophila یک مدل ارزشمند برای مطالعه پیری محسوب می‌شود. آن‌ها مگس‌ها را با داروی IU۱ درمان کردند و پارامترهای مختلف رفتاری و مرتبط با پروتئوستاز را اندازه‌گیری کردند.

نتایج امیدوارکننده از مدل‌های حیوانی و انسانی

نتایج بسیار امیدوارکننده بود و پروفسور هیون نیز می‌گوید: « ما نشان دادیم که این مکانیسم هم‌افزایی می‌تواند ضعف عضلانی مرتبط با سن را در مگس‌های میوه بهبود بخشد و طول عمر آن‌ها را افزایش دهد.» شایان ذکر است که نتایج مشابهی در سلول‌های انسانی نیز به دست آمد.

این یافته‌ها به ویژه در مورد پیشرفت‌های درمان ضد پیری پیامدهای مهمی دارد. پروفسور هیون تاکید می‌کند: «کاهش هموستاز پروتئین یکی از ویژگی‌های اصلی بیماری‌های تحلیلی مانند آلزایمر و پارکینسون است. نتایج مطالعه ما ممکن است زمینه‌ساز توسعه درمان‌های مختلف بیماری‌های مرتبط با سن شود.»

منبع: Scitechdaily

نیایش احمدی _ خبرنگار تحریریه جوان قدس